Nawozy bezchlorkowe do żywienia warzyw
Jednym z 8 mikroskładników niezbędnych dla roślin jest chlor. Z reguły zawartość jego związków w glebach i podłożach ogrodniczych jest nadmierna i chlorki uważane są za balast. Dodatkowo gleby ubożeją w inny składnik, jakim jest siarka. Warto jest więc zastanowić się nad stosowaniem do żywienia roślin nawozów bezchlorkowych, zawierających dostępną siarkę.
Poziom chlorków w glebie
Dla większości warzyw dopuszczalny poziom chlorków w glebie wynosi poniżej 50 mg Cl/dm3. Gdy analiza chemiczna gleby wykonana przed uprawą wykazuje zawartość zbliżoną lub przewyższającą tę wartość, nie powinno się stosować nawozów chlorkowych. Przekroczenie progu tolerancji roślin może niekorzystnie rzutować na uzyskiwane plonowanie.
Fakty potwierdzone badaniami
Badania monitoringowe gleb uprawnych w naszym kraju wskazują równocześnie na ich ubożenie w dostępną dla roślin siarkę. Dzieje się to między innymi na skutek ograniczenia emisji tlenków siarki do atmosfery czy też używania nisko siarkowego oleju napędowego. Dodatkowo producenci często stosują inne niż siarczanowe (a więc chlorkowe) formy nawozów, a ponadto w ostatnich latach zmniejszyło się znaczenie nawożenia organicznego i mineralnego nawozami o dużej zawartości tego składnika, np. superfosfatu pojedynczego, siarczanu amonu. Tymczasem polecany poziom siarki siarczanowej w uprawie polowej wynosi 20–40 mg S-SO4/dm3, a dla podłoży z reguły 50–100 mg S-SO4/dm3.
Siarka jako składnik pokarmowy
Siarka należy do podstawowych składników pokarmowych (makroskładników). Wpływa ona istotnie na prawidłowy wzrost i rozwój zarówno organizmów roślinnych, zwierzęcych, jak i człowieka. Ze względu na wymagania wyodrębniono grupy roślin o zróżnicowanych potrzebach pokarmowych względem siarki. Do roślin o bardzo dużych potrzebach pokarmowych w stosunku do siarki (80–90 kg/ha S) należą m.in. gatunki z rodziny krzyżowych oraz liliowatych (rzepak, kapusta, gorczyca, cebula, czosnek). Średnie wymagania pokarmowe (20–40 kg/ha S) cechują między innymi rośliny motylkowate i okopowe wytwarzające duże ilości suchej masy. Roślinami o niskich potrzebach pokarmowych wobec siarki (12–25 kg/ha S) są przede wszystkim zboża.
Rośliny chlorko i siarczanolubne
Roślinami typowo siarczanolubnymi, a więc takimi, które powinno się nawozić nawozami bezchlorkowymi, są: pomidor, papryka, ziemniak, ogórek, fasola, cebula, oberżyna. Do roślin, które żywić można zarówno nawozami chlorkowymi, jak i siarczanowymi, należą: groch, kalarepa, kapusta, marchew, rzodkiewka. Gatunkami chlorkolubnymi są z kolei: burak ćwikłowy, seler, szparag i szpinak.
Nie oznacza to jednak, że w uprawie gatunków chlorkolubnych nie można stosować nawozów bezchlorkowych. Ważną wskazówką do stosowania nawozów bezchlorkowych powinno być podlewanie upraw wodą o wysokiej zawartości chlorków – spotykane jest to między innymi w rejonach, gdzie woda pozyskiwana jest z płytkich studni.
Wybór odpowiedniego nawozu
Wybór nawozu do stosowania przedsiewnego powinno się skierować ku takiemu, w którym wzajemne relacje między składnikami są zbliżone do ich deficytu w glebie, a ewentualne braki uzupełnić nawozami pojedynczymi. Nawozy należy wymieszać z glebą. W przypadku żywienia pogłównego należy wybrać taki preparat, który wniesie tyle składników, żeby spełnić wymagania pokarmowe uprawianych roślin. Nawóz pogłówny nie miesza się z warstwą orną gleby.
Oferta nawozów bezchlorkowych dostępnych na rynku jest duża. Przykładowym preparatem tego typu jest Rosafert 15-5-20-2, który zawiera oprócz azotu, fosforu, potasu i magnezu również siarkę rozpuszczalną w wodzie (25% S-SO3) oraz bor (0,5% B). Nawóz ten oznacza się relacją N : K równą 15 : 20 (= 3 : 4), a także niską zawartością fosforu, dlatego może być polecany do nawożenia gleb zasobnych w ten składnik.
Nawożenie przystosowane do polskich warunków
W Polsce w przypadku większości gleb uprawnych mamy do czynienia z ich zakwaszeniem, na skutek między innymi wypłukiwania się związków wapnia i magnezu. Potęguje to równocześnie proces ubożenia gleb w bor. Zastosowanie wspomnianego nawozu, zawierającego bor do żywienia gatunków o dużych wymaganiach pokarmowych względem tego mikroskładnika, takich jak warzywa kapustne, buraki, marchew, drzewa i krzewy owocowe, może mieć pozytywny wpływ na jakość uzyskiwanych plonów. Orientacyjne dawki są zróżnicowane w zależności od gatunku i wynoszą od 100 do 700 kg/ha. Innym przykładowym nawozem bezchlorkowym jest Rosafert 4-14-22 (+28).
Rosafert 4-14-22 (+28) – zakres stosowania
Preparat może być stosowany do żywienia warzyw, drzew i krzewów owocowych, szkółek, roślin ozdobnych, trawników i upraw rolniczych. Jego cechą charakterystyczną jest niska zawartość azotu, dlatego pozostałą wyliczoną dawkę azotu należy stosować w nawozach pojedynczych, np. saletrze amonowej. Podobnie jak wspomniany wcześniej Rosafert 15-5-20-2 nawóz ten zawiera siarkę rozpuszczalną w wodzie (25% S-SO3) oraz bor (0,5% B). Orientacyjne dawki nawozu są zróżnicowane w zależności od gatunku i wynoszą od 100 do 800 kg/ha.
Dr inż. Tomasz Kleiber
Katedra Żywienia Roślin , Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Okiem naszego eksperta
Warto pamiętać, że wszystkie warzywa uprawiane pod osłonami są wrażliwe na chlorki. Dlatego należy stosować wyłącznie nawozy ubogie w chlorki lub też całkowicie pozbawione ich zawartości. Zwiększona zawartość chlorków w glebie powoduje osłabienie wzrostu oraz negatywnie wpływa na jakość i ilość plonu. Problemy jakościowe mogą być bardzo zróżnicowane. Począwszy od obniżenia zawartości kwasów organicznych, które mają wpływ na walory smakowe warzyw, do spadku zdolności przechowalniczych i przetwórczych warzyw w wyniku nagromadzenia wody w tkankach roślin.
Iwona Polewska-Jankowiak
Specjalista ds. nawożenia, Agrosimex
Produkt warty polecenia – ROSAFERT
Seria bezchlorkowych nawozów granulowanych NPK, zawierających w swoim składzie także wachlarz mikroelementów oraz magnez i siarkę. Produkty są przeznaczone do przedsiewnego i pogłównego nawożenia upraw warzyw. Nawozy doskonale nadają się pod rośliny wrażliwe na zasolenie gleby.
Polecane artykuły:
