Jak odchwaszczać sałatę i kapustę
Dobra strategia odchwaszczania, czyli jaka? Na pewno taka, która pozwoli na poprawny wzrost i rozwój roślin uprawnych, bez konkurencji ze strony tych niepożądanych. To także taka, która zminimalizuje ryzyko wystąpienia i rozwoju odporności chwastów na herbicydy.
Justyna Pacześna-Mikurenda
Strategia na odchwaszczanie sałaty i kapusty
W ostatnich latach spożycie i produkcja sałat w Polsce intensywnie rosną. Krzysztof Zmarlicki i Piotr Brzozowski z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach w publikacji „Preferencje konsumentów według płci w zakresie konsumpcji warzyw liściowych” wskazują, że rynek sałat i liściowych warzyw sałatowych jest w ostatnich latach jednym z najdynamiczniej rozwijających się segmentów rynku artykułów spożywczych w naszym kraju. Wzrost spożycia sałaty jest efektem mody na zdrowe odżywianie się, fitness i odchudzanie, a także odkrycia przez konsumentów walorów smakowych nowych gatunków warzyw sałatowych i ich mieszanek. Wygoda konsumentów i łatwość przygotowania potraw powodują bardzo duży wzrost zainteresowania gotowymi do spożycia mieszankami sałat oferowanych w torbach i przechowywanych w warunkach chłodniczych, tzw. bagged salad. Badania ankietowe, zrealizowane przez wspomnianych naukowców, pozwoliły określić, że warzywa liściowe, głównie w postaci sałaty i gotowych mieszanek, w 2017 roku spożywało regularnie ponad 70% ankietowanych, tzn. jedzono je minimum dwa razy w tygodniu. Wśród badanej populacji najczęściej kupowanym warzywem liściowym była sałata krucha, którą konsumowało 49% kobiet i 58% mężczyzn.
Sałata nie lubi się z komosą
Nieustannie rosnące zainteresowanie konsumentów sałatami w naszym kraju przełożyło się i przekłada nadal na wzrost ich produkcji. Trzeba podkreślić, że uprawa sałat nie należy do łatwych. Ze względu na dość słabo rozwinięty system korzeniowy warzywo to jest wrażliwe na wahania wilgotności gleby. Ma duże wymagania nawozowe, mimo że wykorzystuje niewielką część składników wnoszonych do podłoża. Zarówno w kontekście wilgotności gleby, jak i dostępności składników pokarmowych w towarowej produkcji sałata nie lubi konkurencji ze strony chwastów. Obecnie paleta herbicydów do zwalczania chwastów na plantacjach sałat jest ograniczona, dlatego planując uprawę tego warzywa – w dobrej strategii odchwaszczania, w zasadzie nie przeciwdziałając zachwaszczeniu przyszłej plantacji – należy dużą wagę przyłożyć do wyboru stanowiska.
Warto pamiętać, że znaczący wpływ na presję chwastów mają płodozmian i ilość nasion chwastów, jaka pozostała w glebie. W przypadku wyboru stanowiska po uprawie, która pozostawiła duży bank różnych gatunków chwastów, produkcja sałat będzie utrudniona. Jednym z chwastów jednorocznych – z silnym korzeniem palowym, zabierającym wodę i składniki odżywcze – spotykanym na wszystkich glebach jest komosa biała. Co roku jest z nią duży problem, ponieważ nasiona komosy białej długo zachowują zdolność kiełkowania – 10–15 lat. Ponadto jedna roślina komosy białej może wytworzyć do 20 000 nasion. Te parametry pokazują, jak groźny to przeciwnik.
Jaki preparat można zastosować w uprawie sałaty, aby uniknąć problemu z komosą? Na polskim rynku wysoce efektywną, dopuszczoną do stosowania w sałacie do zwalczania komosy, jest substancja czynna benfluralina – związek z grupy dinitroanilin, polecany do stosowania przedwschodowo. Nazwa handlowa preparatu zawierającego benfluralinę to Balan 180 EC. Herbicyd ten można stosować na plantacjach sałat: dębolistnej, głowiastej, liściowej, lodowej, lollo, masłowej, rzymskiej, radicchio oraz cykorii sałatowej i endywii. Przygotowaną pod uprawę glebę należy opryskiwać cieczą użytkową przed siewem lub sadzeniem rośliny uprawnej, po czym nie później niż w ciągu 4 godzin glebę trzeba wymieszać dwukrotnie na głębokość 8–15 cm. Maksymalna/zalecana dawka do jednorazowego zastosowania to 8,0 l/ha.
Na chwasty w warzywach kapustnych
Warto pamiętać, że benfluralina jest również zarejestrowana i stosowana w innych uprawach, m.in. w warzywach kapustnych, czyli brokule, kalafiorze, kapustach: brukselskiej, głowiastej białej, głowiastej czerwonej, włoskiej, pekińskiej, chińskiej oraz kalarepie. Zalecenia są identyczne jak opisane wyżej dla sałat. W celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia i rozwoju odporności chwastów na herbicydy należy zgodnie z Dobrą Praktyką Rolniczą m.in.:
- dostosować dobór środka chwastobójczego oraz decyzję o wykonaniu zabiegu do panującego (ewentualnie potencjalnego) zachwaszczenia, z uwzględnieniem gatunków dominujących i progów szkodliwości,
- stosować rotację herbicydów (substancji czynnych) o różnym mechanizmie działania,
- stosować mieszankę herbicydów (substancji czynnych) o różnym mechanizmie działania,
- stosować w rotacji i/lub mieszaninie herbicydy działające na kilka procesów życiowych chwastów (o różnym mechanizmie działania),
- dostosować zabiegi uprawowe do warunków panujących na polu, zwłaszcza do rodzaju i nasilenia chwastów.
Warto pamiętać, że w uprawach kapusty głowiastej białej i kalafiora środek chwastobójczy Metazanex 500 SC – metazachlor (związek z grupy chloroacetoanilidów) – stosowany doglebowo lub nalistnie pozwala uzyskać bardzo dobre efekty zwalczania jednorocznych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych. Zalecana dawka do jednorazowego zastosowania wynosi 2 l/ha. Metazanex 500 SC należy stosować 7–10 dni po wysadzeniu rozsady. Ponadto, w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia i rozwoju odporności chwastów na herbicydy, w programie herbicydowym sporządzanym dla kapusty głowiastej warto uwzględnić Lentagran 45 WP (substancja czynna pirydat). Środek na plantacji tego warzywa najskuteczniej zwalczy roczne, dwuliścienne chwasty, będące w fazie od 2 do 4 liści, powodując ich zasychanie, a następnie zamieranie. W dobrej strategii odchwaszczania plantacji kapusty należy zwrócić uwagę na dobór preparatu do panującego zachwaszczenia. Warto pamiętać, że Lentagran 45 WP to „specjalista” od: maruny bezwonnej, tasznika pospolitego, komosy białej, szarłatu szorstkiego, żółtlicy drobnokwiatowej. Średniowrażliwe na pirydat są: gwiazdnica pospolita, rdest plamisty i rdest powojowy. A odporne – fiołek polny i gorczyca polna.
Dobra strategia odchwaszczania kapusty to również taka, która pozwala wyeliminować konkurencję ze strony chwastów jednoliściennych. W uprawie warzyw kapustnych często istnieje potrzeba użycia graminicydu. Preparatami, które w takim przypadku cieszą się dużą popularnością, są Select Super 120 EC (środek poleca się stosować po przyjęciu się rozsady, gdy chwasty znajdują się w fazie 2–5 liści właściwych, dawka 0,8 l/ha) oraz Leopard Extra 05 EC (środek zaleca się aplikować w fazie od 5 do 9 liści rośliny uprawnej, w dawce 0,75–3,0 l/ha).
Jaki preparat można zastosować w uprawie sałaty, aby uniknąć problemu z komosą? Na polskim rynku wysoce efektywną, dopuszczoną do stosowania w sałacie do zwalczania komosy, jest substancja czynna benfluralina – związek z grupy dinitroanilin, polecany do stosowania przedwschodowo.