Pomidory polowe – nawożenie

Produkcja pomidorów nie należy do najłatwiejszych, ponieważ gatunek ten ma bardzo duże wymagania uprawowe. Należy dobrze przygotować stanowisko. Pomidor jest również wrażliwy na przebieg pogody. Dlatego tylko odpowiedni program nawożenia może gwarantować wysokie i dobre jakościowe plony.

Podstawą racjonalnego prowadzenia gospodarstwa jest dobry plan. Należy nie tylko rozłożyć działania w czasie, ale również zaplanować zakup nawozów. Warto zwrócić uwagę, że najwięcej promocji jest w okresie zimowym. Ważnym elementem jest tu decyzja o wyborze nawozów, a tych na rynku jest wiele. Dlatego kluczowa w tym procesie może się okazać analiza gleby i przygotowane przez specjalistę na jej podstawie zalecenia nawozowe. Laboratoria oferują nie tylko szeroki zakres badań gleby, ale również przygotowanie programu nawożenia mineralnego uwzględniającego potrzeby danej uprawy. Bilans składników pokarmowych uwzględnia różnice w zapotrzebowaniu danego gatunku. Specjalista przygotowuje gotową receptę, jakie nawozy i w jakich ilościach należy zastosować, aby zapewnić roślinie optymalne warunki do wzrostu i dobrego plonowania. Dobry start dla roślin to już połowa sukcesu. Glebę warto pobrać i przekazać do analizy jesienią. Nie należy czekać do wiosny, ponieważ wtedy może zabraknąć czasu na wszystkie niezbędne działania. Decydując się na samodzielne pobranie próbki, dobrze jest wcześniej poczytać coś na temat prawidłowego wykonania tej czynności. Niewłaściwe przygotowanie próbki może mieć wpływ na zafałszowanie wyników analizy.

Nawożenie pomidora polowego a ekonomia

Każde dobrze prosperujące przedsiębiorstwo powinno bilansować koszty, szukać jak najlepszych rozwiązań. Takich, które przy niewielkim nakładzie finansowym przynoszą wymierne zyski. Śmiało można zaliczyć do nich analizę gleby i uzyskanie gotowego planu nawożenia. Takie działanie można bez wahania nazwać szukaniem oszczędności lub po prostu racjonalnym zarządzaniem procesem decyzyjnym. Nawożenie jest jednym, jeśli nie jedynym, aspektem, w którym można szukać oszczędności w gospodarstwie. Ale to nie oznacza, że powinno się rezygnować z nawozów, bo to mogłoby się wiązać z większymi nakładami na ochronę. Niewłaściwie nawożone plantacje są bardziej narażone na choroby grzybowe i wirusowe. Oczywiste jest również, że ograniczenie w stosowaniu nawozów spowoduje dużo mniejsze plony.

Reasumując – nawożenie mineralne zawsze warto wykonać w oparciu o aktualną analizę gleby, a jeszcze lepiej w oparciu o zalecenia nawozowe przygotowane przez specjalistę

Program nawożenia pomidora polowego

Co w sytuacji, gdy nie ma czasu na wykonanie analizy gleby? Są pewne zasady, których bezwzględnie należy przestrzegać. Do głównych plonotwórczych składników pokarmowych należą przede wszystkim azot, fosfor, potas, magnez, siarka i wapń. Trzeba też pamiętać o mikroelementach, zwłaszcza o żelazie i borze.

Kolejnym ważnym, a właściwie podstawowym elementem jest odczyn gleby, który dla pomidora powinien wynosić minimum 6,5–7,0. Nieprawidłowe pH gleby może znacznie zakłócać pobieranie składników pokarmowych przez system korzeniowy tych roślin. Na glebach kwaśnych, o pH poniżej 5,0–5,5, zmniejsza się pobieranie molibdenu, cynku, miedzi, fosforu, siarki, a nawet azotu.

Ważna jest także odpowiednia zawartość próchnicy. Kwasy humusowe poprawiają strukturę gleby, zapobiegając utracie wody i składników pokarmowych. Zatrzymują rozpuszczalne w wodzie nawozy mineralne w strefie korzeniowej i zmniejszają ich wypłukiwanie. Jeśli prowadzi się uprawę intensywną, w monokulturze, a w ciągu dwóch lat nie był stosowany obornik ani kompost, to należy przyjąć, że poziom materii organicznej będzie za niski (poniżej 2%). Dobrze jest sprawdzić poziom próchnicy w glebie. W celu jej szybkiego uzupełnienia rekomenduje się zastosowanie obornika granulowanego Petro 330 ST Bio w dawce 300–400 kg/ha i wykonanie oprysku gleby nawozem Rosahumus, który zawiera 85% kwasów humusowych. Warto podkreślić, że oba nawozy działają już w pierwszym roku po zastosowaniu i są ekologiczne.

Jak wspomniano na początku, pomidor ma duże wymagania pokarmowe. Produkując 1 kilogram pomidorów, roślina pobiera 3,5–5 g azotu, 0,7–1 g fosforu, 7–8 g potasu, 4,5–5 g wapnia i 1–1,2 g magnezu. Największe zapotrzebowanie pokarmowe wykazuje w okresie silnego wzrostu wegetatywnego i równoczesnego zawiązywania owoców na kilku gronach.

Uprawa pomidora wymaga dostarczenia azotu w formie amonowej, która najlepiej wpływa na wzrost wegetatywny. Kolejna faza, w której roślina ma zwiększone zapotrzebowanie na azot, jest podczas zawiązywania i formowania się owoców. Jak wiadomo, N jest uznawany za najbardziej plonotwórczy pierwiastek, ale przenawożenie nim może mieć zły wpływ na tempo dojrzewania owoców i ich jakość oraz na krótszy okres przydatności po zbiorczej.

Pomidor jest bardzo wrażliwy na chlorki i zasolenie. Ważne, żeby do nawożenia pogłównego stosować nawozy ogrodnicze – bezchlorkowe, takie jak Rosafert 12-12-17 czy Qrop Complex Top K (oparty na saletrze potasowej). Ten ostatni polecany jest zwłaszcza w okresach, kiedy nie ma wystarczającej ilości opadów. Chcąc uzyskać równomierne wybarwienie pomidorów, należy pamiętać, by stosunek azotu do potasu był odpowiedni.

Przy intensywnym nawożeniu azotem, trzeba zwrócić szczególną uwagę na dostarczenie roślinie potasu. W tym celu zalecane jest wykonanie zabiegu nawozem Metalosate Potassium, który zawiera 24% tlenku potasu rozpuszczalnego w wodzie. Potas ten jest w postaci bardzo małych molekuł skompleksowanych zestawem naturalnych aminokwasów pochodzenia roślinnego, które powodują jego szybkie wchłanianie i przemieszczanie. W celu uzyskania najlepszych efektów należy wykonać pierwszy zabieg po wsadzeniu rozsady, a następnie 1–3 zabiegi co 14 dni w dawce 2–4 l/ha w 500 l wody. Zapewniając odpowiednią dawkę potasu roślinie, zabezpiecza się owoce przed pękaniem, a przede wszystkim usprawnia gospodarkę wodną pomidorów.

Chcąc uzyskać równomierne wybarwienie pomidorów, należy pamiętać, by stosunek azotu do potasu był odpowiedni

Kolejnym ważnym elementem jest stosunek potasu do magnezu, który powinien wynosić 3:1. Jeśli będzie za dużo potasu, magnez nie będzie pobierany z gleby, a na roślinach wystąpią widoczne objawy chlorozy magnezowej. Skutkuje to zaburzeniami fotosyntezy, roślina słabo rośnie i asymiluje pozostałe składniki pokarmowe. Jeśli natomiast w glebie będzie za dużo magnezu, zablokuje on pobieranie potasu, co będzie skutkowało przede wszystkim zaburzeniami w gospodarce wodnej rośliny. Na liściach pojawią się objawy – najpierw zwijanie się liści do góry w symboliczną łódkę, a przy silnym niedoborze potasu – zasychanie brzegów liści. Niedobór potasu w uprawie pomidora będzie miał wpływ nie tylko na wspomniany wygląd roślin, ale przede wszystkim na jakość owoców. Potas koreluje z produkcją enzymów odpowiadających za smak pomidorów (odpowiednia ilość potasu odpowiada za ilość cukrów, tzn. słodki smak owoców). Potas odpowiada również za wielkość owoców, czyli ilość miąższu, który się wytworzy pod skórką.

Jako składnik odżywczy bardzo ważną funkcję pełni także fosfor, który odpowiada za ukorzenienie się młodej rośliny. Nie może go zabraknąć w dalszym etapie jej rozwoju, ponieważ skutkowałoby to deformacjami owoców i ich nierównomierną ilością na gronach. Fosfor jest odpowiedzialny za równomierne dojrzewanie owoców na gronie. Ten pierwiastek jest bardzo wrażliwy na chłody i niskie pH. Przy niskiej zawartości próchnicy P jest słabo mobilny w glebie, co może oznaczać, że nie przemieści się do roztworu glebowego. Takie zjawisko rośliny komunikują zmianą barwy liści na lekko fioletowy, do purpurowego. Dlatego w programach nawożenia rekomenduje się zabiegi nawozami zawierającymi fosfor. Bilansuje się ten składnik zarówno w nawożeniu doglebowym, jak i dolistnym.

W celu zwiększenia efektywności wykorzystania azotu i obniżenia stężenia azotanów, roślinie należy dostarczyć odpowiednie ilości molibdenu, miedzi, cynku. Mikrostar Complex jest nawozem zawierającym niezbędne mikroelementy. Ponadto ma w składzie 6,5% żelaza, niezmiernie ważnego dla wzrostu pomidorów. Pierwszy zabieg należy wykonać dwa tygodnie po wysadzeniu rozsady, kolejne 1–2 zabiegi w odstępach co 10–14 dni, w dawce 0,3–0,5 kg/ha w 500 l wody.

Aby poprawić kwitnienie oraz zawiązywanie owoców, należy zastosować nawóz dolistny zawierający bor. Zabieg dolistny powinien być wykonany przed kwitnieniem. Do tego celu poleca się nawóz Bolero (9,2% B). Zawarty w nim sorbitol zapewnia szybkie pobieranie środka przez roślinę. Zalecana dawka to 1 l/ha.

Kolejnym bardzo ważnym składnikiem jest wapń odżywczy. W uprawie pomidora jego zawartość powinna wynosić minimum 1800 mg/l gleby. W celu dokarmiania roślin wapniem – w pierwszej kolejności doglebowo – poleca się stosowanie saletr wapniowych lub nawozu Qrop Mix w dawce 200 kg/ha. Najnowszym i bardzo skutecznym rozwiązaniem jest CaTs Tiosiarczan wapnia – nawóz doglebowy w formie płynnej. Stosowany minimum 3 razy w sezonie w dawce 10–15 l/ha, w formie oprysku gleby lub fertygacji, dostarczy roślinom niezbędną ilość wapnia odżywczego i siarki. Dodatkowo CaTs zapobiega zasoleniu gleb, wpływa korzystnie na właściwości sorpcyjne oraz pełni funkcję inhibitora ureazy, czyli zapobiega stratom azotu. Warto również dokarmiać rośliny wapniem dolistnie, aby zapobiegać suchej zgniliźnie. Do tego celu rekomendowany jest nawóz Metalosate Calcium w dawce 1,5–2 l/ha (bezpieczny w czasie kwitnienia). Do kolejnych zabiegów wapniem zaleca się np. Calciminal, Folanx Ca29 lub Viflo Cal S.

Biostymulacja pomidorów

Ma ona ogromne znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy panują warunki stresowe, tzn. rośliny są narażone na zimno, suszę, poparzenia słoneczne lub herbicydowe. Chcąc uzyskać plon wysoki i dobrej jakości, w programie nawożenia nalistnego nie można pominąć Maralu. Gdy rośliny słabo rosną, brakuje światła, jest chłodno, świetne działanie pobudzające zapewnia mieszanka nawozów zawierających tytan i krzem, czyli ASX Tytan plus i ASX Krzem plus.

Krzysztof Zachaj, Iwona Polewska-Jankowiak