Jak prawidłowo nawozić ziemniaki i cebulę
Pobieranie składników odżywczych przez roślinę można poprawić dzięki odpowiedniemu zbilansowaniu roztworu podawanego do korzenia. Optymalne, dzielone dawki właściwie dobranych nawozów, dostosowanych do fazy wzrostu roślin, zapewniają lepszy plon i jakość warzyw.
Koen D’Haeyer/agronom SQM Europe NV
Azotan potasu (KNO3) stanowi niezbędne źródło zbilansowanej mieszanki nawozów, ponieważ pomaga wprowadzić kluczową równowagę pomiędzy potasem, azotem azotanowym i azotem amonowym, a jednocześnie nie prowadzi do nadmiernego podawania chloru (Cl-) i siarki (SO4-). Przekłada się to na lepszy wzrost, zwłaszcza ziemniaków (wykazujących duże zapotrzebowanie na składniki odżywcze) oraz cebuli, charakteryzującej się dużą wrażliwością na zasolenie.
Uzupełniaj składniki
eksportowane z pola Polscy rolnicy mają świadomość tego, że zrównoważona produkcjia roślinna wymaga utrzymania żyzności gleby poprzez dostarczenie dużej ilości składników odżywczych, które są eksportowane z pola przy każdym zbiorze. Wszystkie zbiory bulw ziemniaka i cebuli o wysokim plonie, a także marchwi, kapusty itp., powodują eksport znacznej ilości makro i mikroskładników odżywczych z pól. Potas (K) i azot (N) są eksportowane w największych ilościach. Kolejne miejsca zajmują fosfor (P), wapń (Ca), magnez (Mg) i siarka (S). Im precyzyjniej eksportowane składniki odżywcze są ponownie dostarczane w trakcie cyklu uprawy, tym bardziej zbilansowany jest skład roztworu nawozu podawanego do środowiska korzenia. Dobre zbilansowanie nawozu jest często niedoceniane. Pobieranie przez roślinę składników odżywczych zazwyczaj odbywa się w ramach tak zwanego poboru osmotycznego. Mechanizm ten pozwala pobierać wodę zawierającą składniki odżywcze ze strefy poza korzeniami, o ich niższym stężeniu, do strefy o wyższym stężeniu w korzeniach.
Zastosowanie makro i mikroelementów powyżej optymalnych poziomów prowadzi do zmniejszenia ciśnienia osmotycznego, co przekłada się na mniejszy pobór wody i składników odżywczych, a w efekcie na niższy plon gorszej jakości.
Dostarczaj optymalne ilości – nadmiar też szkodzi
Nawóz rozpuszczalny powinien zawierać optymalne ilości podstawowych makro-i mikroskładników odżywczych, które są potrzebne roślinie w konkretnej fazie wzrostu, tak aby ogólny poziom zasolenia (EC – przewodnictwo elektryczne) umożliwiał ich efektywne energetycznie pobieranie przez korzenie. Zastosowanie nadmiernej ilości makro- i mikroelementów, powyżej optymalnych poziomów, prowadzi do zmniejszenia ciśnienia osmotycznego, co przekłada się na mniejszy pobór wody i składników odżywczych, a w efekcie na niższy plon gorszej jakości. Dla przykładu, jeżeli nadmiernie zostanie przekroczona ilość chlorków (Cl) niezbędna do wzrostu warzyw (są one potrzebne jedynie na poziomie wymaganym dla mikroskładników odżywczych), doprowadzi to do wzrostu zasolenia ograniczającego pobór wody i składników odżywczych oraz do nadmiernego poboru samych chlorków, powodującego toksyczność ograniczającą zdolność roślin do fotosyntezy. To wszystko prowadzi do mniejszego nagromadzenia suchej masy i większych strat podczas przechowywania plonów. W przypadku nadmiaru składników odżywczych w roztworach glebowych wzrasta ryzyko wzajemnego konkurowania między nimi.
Utrzymuj równowagę w roztworze
Aby utrzymać wymaganą równowagę w roztworze podawanym do korzenia, najlepiej uzupełniać go, uwzględniając to, co zostało pobrane przez rośliny na różnych etapach wzrostu. Dla przykładu – ilości pobieranego azotu (N) i potasu (K) w ziemniakach będą podobne przed zawiązywaniem bulw. Natomiast zapotrzebowanie na K znacznie przekroczy poziom, na jakim niezbędne jest N w trakcie wzrostu stolonów i formowania bulw, aby następnie, w fazie wzrostu bulw, osiągnąć szczyt odpowiadający 2–3-krotności zapotrzebowania na N. Podobny szczyt zapotrzebowania na K obserwuje się w fazie wzrostu korzeni w uprawach marchwi. Nawet cebula, która generalnie wykazuje takie samo zapotrzebowanie na N i K, aby wzrost bulw był satysfakcjonujący pod względem ilościowym i jakościowym, wymaga w tej fazie dawek K znacznie przewyższających dawki N. Z tego względu w fazach budowania plonu upraw warzywnych dostarczanie K w ilości większej niż N pozwala uzyskać lepszą równowagę w roztworze dostarczanym do korzenia, co z kolei pomaga osiągnąć bardziej efektywny pobór składników odżywczych, a tym samym wyższy plon i jego lepszą jakość.
Zadbaj o stosunek NO3-N do NH4+
Jeżeli chodzi o wymaganą równowagę składników odżywczych w roztworze glebowym, równie ważna jest ta między źródłami azotu. Ponieważ azot azotanowy (NO3-N) jest dominującym źródłem N w postaci, która zapewnia najlepszy metabolizm w roślinie, powinien on przeważać w roztworze podawanym do korzenia. Badania wskazują, że optymalny stosunek azotu azotanowego do amonowego w glebowych uprawach warzywnych, który zapewnia optymalną reakcję roślin, to mniej więcej 80% azotu azotanowego i 20% amonowego. NO3-N, stanowiący jedno z preferowanych przez rośliny źródeł N, ma istotny wpływ na ułatwienie pobierania Ca, K i Mg w wyniku synergii wytworzonej w pozyskiwaniu ujemnych jonów azotanu (NO3-) z kationami, w przeciwieństwie do trudniejszego pobierania tych kationów w środowisku o przeważającej ilości dodatnich jonów amonowych (NH4+).
Stosuj dzielone dawki nawozów
ilości składników odżywczych odpowiednio do fazy wzrostu są zazwyczaj dobrze określone. W tych przypadkach zbilansowany roztwór od początku opierał się na wykorzystaniu azotanu potasu jako głównego źródła K i N. W przypadku produkcji warzyw w warunkach polowych, nawadnianych tradycyjnie lub przez deszczowanie, najlepszym rozwiązaniem, które gwarantuje zbilansowane dostarczanie składników odżywczych do korzeni, jest podawanie dzielonych dawek nawozów mineralnych, zawierających odpowiednie dla danej fazy wzrostu poziomy składników odżywczych. W Polsce, w przypadku produkcji ziemniaków i cebuli, odejście od głównego źródła K, którym wciąż jest sól potasowa (KCl), pozostawia duże pole do udoskonaleń, biorąc pod uwagę to, że głównym źródłem N jest zazwyczaj połączenie mocznika, formy amonowej i nieoptymalnego poziomu azotu azotanowego. Na podstawie zasad, o których była mowa powyżej, firma SQM opracowała i zaleca nawozy posypowe z gamy Qrop® mix, które zostały stworzone z myślą o podawaniu odpowiednich ilości makroskładników odżywczych w dawkach dzielonych, dostosowanych do fazy fenologicznej. Źródła składników odżywczych zawartych w tych nawozach zapewniają równowagę między formami azotu, tak aby zagwarantować bardziej optymalny poziom azotanu w stosunku do formy amonowej. Kluczem skuteczności nawozów Qrop® mix jest wybór azotanu potasu jako najlepszego źródła K. W ten sposób uzyskano odpowiednią równowagę między N i K, z właściwym poziomem N azotanowego, lecz bez nadmiernego poziomu chlorków lub siarczanów. Koncepcja lepszej równowagi w strefie korzeni w wyniku właściwego doboru form nawozów stosowanych w różnych fazach wzrostu opiera się nie tylko na dogłębnym zrozumieniu agronomii, ale także na wynikach uzyskanych w praktyce przez rolników. Z doświadczeń polowych przeprowadzonych w Polsce wynika, że plon i jakość można poprawić w wyniku stosowania nawozów Qrop® mix w dawkach dzielonych. W uprawie ziemniaków lepsza równowaga po zastosowaniu tych nawozów przełożyła się na szybsze wschody, lepsze wypełnienie bulw i ich lepszą jakość podczas przechowywania. Uzyskuje się to głównie w związku ze skuteczniejszym pobieraniem ogólnym i synergicznym NO3-N z K+, Ca++ i Mg++. W jednym z czołowych gospodarstw w Polsce zajmujących się uprawą ziemniaka zwiększenie plonu o 10–20% w połączeniu z mniejszymi stratami podczas przechowywania pozwoliło uzyskać wynik ekonomiczny lepszy o 20–30%. W efekcie stosowania nawozów Qrop® mix w zaawansowanych dawkach dzielonych uzyskano zdecydowanie wyższy plon (o ponad 15%). Częściowo wynika to ze zmniejszenia poziomu zasolenia po użyciu dawek dzielonych oraz z odpowiedniej równowagi w fazach fenologicznych po zastosowaniu preparatu Qrop® mix, gdzie wykorzystywane źródła składników odżywczych stymulowały pobieranie Ca, Mg i K. Więcej informacji na temat doświadczenia polowego firmy SQM można uzyskać u lokalnego przedstawiciela lub agronoma, z którymi można się skontaktować za pośrednictwem firmy Agrosimex.