pH gleby a wapń odżywczy 
w produkcji warzyw

Uzyskanie wysokich plonów z dobrą jakością wymaga wiele pracy. Ponadto każdego roku pojawiają się problemy, które najczęściej mają dwie przyczyny. Pierwsza to zakwaszona gleba, a druga – zbyt niska zawartość wapnia odżywczego w glebie. W glebie można także zaobserwować zjawisko antagonizmów pierwiastkowych, które polega na wzajemnym blokowaniu się niektórych składników pokarmowych.

Iwona Polewska-Jankowiak, 
Krzysztof Zachaj

Wapń odżywczy 
w produkcji warzyw

Zakwaszenie gleby może wynikać zarówno z warunków naturalnych, jak i z działalności człowieka. Ponad 90% gleb w Polsce wytworzonych jest na kwaśnych skałach naniesionych przez lodowce. Na terenach tych ma miejsce intensywne wymywanie składników zasadowych. Ponadto w niskich temperaturach, na skutek oddychania organicznego gleb, następuje koncentracja dwutlenku węgla, co wpływa na wzrost zakwaszenia. Sprzyjają mu również niektóre naturalne procesy przemian związków organicznych i związków azotu. Gleby zakwaszają się wskutek stosowania nawozów azotowych oraz poprzez kwaśne deszcze, powstające w wyniku emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu do atmosfery, będących efektem spalania paliw.

Gleby zakwaszają się dość szybko, natomiast proces ich odkwaszania, czyli neutralizacja jonów wodorowych przy użyciu środków wapnujących, wymaga wiele czasu i zależy od kilku czynników, m.in. od:

  • 
klasy gleby,
  • 
stopnia zakwaszenia,
  • 
ilości opadów, rodzaju wapna czy też środka wapnującego. Tempo odkwaszania gleby zależy także od zawartości próchnicy glebowej.

Odczyn gleby

Jest to jej właściwość wyrażona przez stosunek stężenia jonów wodorowych H+ do jonów wodorotlenkowych OH– w roztworze glebowym. Odczyn wskazuje na kwasowość lub zasadowość gleby. Wyraża się go poprzez stężenie jonów wodorowych ujęte w molach H+ na dm3. W praktyce zazwyczaj stosuje się wygodniejszą skalę stężeń (dokładniej: aktywności) jonów wodorowych – pH. Pomiaru pH najczęściej dokonuje się w wodzie (H2O) oraz w roztworze chlorku potasu (KCl). Różnica pomiędzy nimi zazwyczaj wynosi ok. 1 jednostki pH, lecz może być mniejsza lub większa w zależności od konkretnej gleby.

Do odkwaszania gleby stosowane są różnego rodzaju nawozy wapniowe oraz wapniowo-magnezowe:

  • 
nawozy typu tlenkowego, które zawierają wapń w postaci tlenkowej (CaO), charakteryzują się szybkim, ale stosunkowo krótkim działaniem, gdyż dobrze rozpuszczają się w wodzie; polecane są przede wszystkim na gleby średnie i ciężkie,
  • 
nawozy typu węglanowego, które zawierają wapń w związkach węglanowych (CaCO3), charakteryzują się wolnym, ale stosunkowo długim działaniem, gdyż słabiej rozpuszczają się w wodzie; polecane są przede wszystkim na gleby lekkie.

Rola wapnia odżywczego

Wapń odżywczy powinien znajdować się w glebie na optymalnym poziomie przez cały sezon wegetacyjny. Jego rola w uprawie warzyw jest ważna. Wapń ma ogromny wpływ nie tylko na jakość warzyw, ale także na ich zdolności przechowalnicze. Rośliny odpowiednio wysycone wapniem odżywczym mają także naturalną zdolność do obrony i większą odporność na choroby grzybowe.

Wapń odżywczy 
w glebie a pH

Nie zawsze optymalny odczyn gleby koreluje z zawartością wapnia odżywczego w glebie. Studiując wyniki analiz gleby, zaobserwowano, że nawet przy pH 6,8 zawartość wapnia odżywczego jest na poziomie niskim i wynosi 520 mg/l (na wykresie kolumna 7).

Wykres – zawartość wapnia w glebie

Dla upraw warzywniczych poziom wapnia odżywczego powinien wynosić od 1000 do 1500 mg/l. Wapń odżywczy do gleby dostarczany jest głównie z saletr wapniowych (Tropicote, Nitrabor, Lovofert). Doskonałym źródłem wapnia odżywczego są także nawozy CaTs Tiosiarczan wapnia i Qrop Mix, o którym warto powiedzieć nieco więcej.

Nawóz Qrop mix – Saletra potasowo wapniowa

Nawóz Qrop mixGłównym wyróżnikiem tej saletry potasowo-wapniowej jest szybkość działania, dzięki zawartości składników pokarmowych w formach saletrzanych. Nawet niewielka wilgotność gleby powoduje szybkie rozpuszczanie granul i efekt działania widoczny jest po tygodniu do dwóch. Nawóz Qrop Mix wpływa na wielkość plonu, ponieważ zawiera także azot (N) i potas (K), czyli dwa najważniejsze składniki pokarmowe, odpowiedzialne za intensywny wzrost roślin. Nawóz poprawia również jakość plonu, dzięki zawartości wapnia (Ca) odżywczego w idealnej proporcji do potasu (K), co ma znaczenie dla walorów smakowych oraz właściwości przechowalniczych warzyw. Qrop Mix zwiększa odporność roślin na porażenia patogenami (takie właściwości nadaje dobre wysycenie ścian komórkowych wapniem odżywczym). Poprawia także trwałość pozbiorczą warzyw i zmniejsza ich podatność na uszkodzenia podczas transportu.

Qrop Mix wyróżnia bardzo wysoka jakość – wyrównany granulat wpływa na równomierność wysiewu, ma także odpowiednie parametry fizyczne, takie jak gęstość i twardość granulek.

Nawóz stosuje się pogłównie, w dawkach jednorazowo nie wyższych niż 100–300 kg/ha,
zależnych od zasobności gleby oraz spodziewanego plonu:

  • 
w uprawach warzyw gruntowych w 2–4. tygodniu wzrostu wegetatywnego,
  • 
w uprawach pod osłonami w przypadku braku systemów umożliwiających podawanie nawozów łącznie z podlewaniem przede wszystkim pogłównie, w okresach dużego zapotrzebowania na azot, potas i wapń; aplikacja poprzez wysiew ręczny w dawkach jednorazowo nie wyższych niż 2–4 kg/100 m2, zależnych od zasobności podłoża, wymagań gatunku i odmiany oraz spodziewanego plonu.

Qrop Mix – skład:

  • 
14,5% N
  • 
23,15% K2O
  • 
13,15% CaO
  • 
12,2% SO3